پاسخ ایمنی هومورال و سلولی جوجه های گوشتی تحت تنش سرمایی به ویتامین e و کوآنزیم q۱۰

به­منظور بررسی نقش آنتی اکسیدانی ویتامین e و کوآنزیم q10 بر ایمنی جوجه­های گوشتی تحت شرایط تنش سرمایی، 500 قطعه جوجه نر در قالب طرح کاملاً تصادفی با 5 تیمار، 5 تکرار و 20 قطعه جوجه در هر تکرار، در 25 واحد آزمایشی قرار گرفتند. تیمارهای آزمایشی عبارت بودند از: گروه کنترل مثبت (شرایط عادی پرورش، بدون دریافت آنتی اکسیدان)، گروه کنترل منفی (تنش سرمایی، بدون دریافت آنتی اکسیدان)، گروه های دریافت­کننده ویتامین e (150 میلی گرم در کیلوگرم جیره)، کوآنزیم q10 (40 میلی­گرم در کیلوگرم جیره) و مخلوط e+q10 در شرایط تنش سرمایی. از روز 15 دوره پرورش دمای سالن برای اعمال تنش سرمایی به 15 درجه سانتی­گراد کاهش و تا پایان دوره پرورش ثابت نگه داشته شد. نتایج نشان داد که وزن نسبی طحال در نتیجه تنش کاهش یافت و استفاده از آنتی اکسیدان ها باعث بهبود وزن نسبی آن شد. وزن نسبی بورس در نتیجه تنش سرمایی افزایش معنی­دار داشت (01/0 p< ). تفاوتی بین تیمارهای آزمایشی از نظر فراسنجه های مربوط به گلبول های سفید، تیتر واکسن ها و تزریق srbc مشاهده نشد (05/0 p> ). نتایج مربوط به تست پاسخ زیر جلدی به فایتوهماگلوتینین (01/0 p< ) و تکثیر لنفوسیت های t در شرایط آزمایشگاهی (05/0 p< ) معنی دار بود و استفاده از آنتی اکسیدان ها در شرایط تنش سرمایی باعث بهبود پاسخ ایمنی سلولی شد. کاهش درصد تلفات در نتیجه استفاده از آنتی اکسیدآنها به خصوص q10 تحت شرایط تنش سرمایی مشاهده شد. نتیجه گرفته شد که مصرف آنتی اکسیدان ها در شرایط تنش سرمایی باعث بهبود عملکرد سیستم ایمنی سلولی شده و تلفات جوجه ها را کاهش داد.